Απόλυτα συνυφασμένα με την ιστορία του τόπου είναι ο νερόμυλος και η νεροτριβή στην Καμπή. Παραμένουν ωστόσο κλειστά για τρία χρόνια (Μάρτιος 2018), με την εικόνα να θλίβει τους κατοίκους που επιθυμούν να… ξαναζωντανέψουν.
Ρεπορτάζ: Βίκυ Καινούργιου
Χτισμένος περίπου το 1860 (σσ: ίσως και νωρίτερα εκτιμά η Εφορεία Νεοτέρων Μνημείων), ο νερόμυλος αποτελεί μνημείο νεότερης ιστορίας της Ελλάδος (ΦΕΚ 940Β/1993), που έχει «δέσει» άρρηκτα την λειτουργία του με την δημιουργία του χωριού.
Ο Νερόμυλος ανήκε στην πρώην κοινότητα και στον μετέπειτα Δήμο Ξηροβουνίου. Σήμερα υπάγεται στον Δήμο Αρταίων απ’ όπου μισθώνεται σε ιδιώτες που αναλαμβάνουν να τον λειτουργήσουν. Όμως, ο τελευταίος μισθωτής, ζήτησε να λυθεί η σύμβαση με το αιτιολογικό του υψηλού μισθώματος στο οποίο δεν μπορούσε να ανταποκριθεί, πράγμα που έγινε.
Έκτοτε δεν προκηρύχθηκε νεότερος διαγωνισμός για την εκμίσθωσή του, με τους κατοίκους παρόλα αυτά να υπογραμμίζουν πως «θα πρέπει να συμβεί διότι όσο παραμένουν κλειστά θα υποστούν φθορές». Ζητούμενο μάλιστα απ’ όσους μίλησαν στον «Τ» αποτελεί το μίσθωμα να προσαρμοστεί σε σημερινά δεδομένα και συνθήκες, ώστε να υπάρξει ενδιαφέρον και να βρεθεί κάποιος για να τον λειτουργήσει.
Αναζητώντας περαιτέρω ενημέρωση σχετικά με ό,τι έχει συμβεί από το 2018 και έκτοτε, μαθαίνουμε πως με απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής Δήμου Αρταίων αναμένεται εκ νέου διαγωνισμός με αναπροσαρμογή μίσθωσης κατά 20% χαμηλότερα από την προηγούμενη. Το νέο μίσθωμα δηλαδή θα ανέρχεται σε 680 ευρώ, αντί για 850 ευρώ. Η απόφαση αφορά το 2020, όμως η μη ορθή περιγραφή του ακινήτου οδήγησε σε καθυστέρηση την έκδοση νέας διακήρυξης διαγωνισμού που αναμένεται να δημοσιευτεί το επόμενο διάστημα.
Μια ζωή, μια ιστορία…
Αναζητώντας περισσότερες πληροφορίες, ο «Τ» επικοινώνησε με έναν από τους τελευταίους παραδοσιακούς μυλωνάδες που συνδέθηκε με τις μυλόπετρές του για πολλά χρόνια.
Ο Σπύρος Κονιτσιώτης, μας αφηγείται: «Το 1909 τον δούλευε κάποιος ονόματι Γκόρτζιος από το Θεσπρωτικό. Ο πατέρας μου, παιδί ακόμα, εργάστηκε στο Νερόμυλο Καμπής το 1935 ως κάλφας. Κάπου στα 1966 ο μύλος εγκαταλείφτηκε, και το 1974, μετά την μεταπολίτευση, ο πατέρας μου επειδή γνώριζε καλά τη δουλειά τον πήρε σε δημοπρασία της τότε κοινότητας για να τον δουλέψει. Άρχισε να τον επισκευάζει μόνος του. Θυμάμαι ότι ήμουν φαντάρος και μου έστειλε γράμμα, ζητώντας μου να γυρίσω για να τον δουλέψουμε μαζί. Εγώ, παιδί ακόμα, δεν γύρισα στο χωριό παρά μόνο μετά από μερικά χρόνια. Ο Νερόμυλος όμως είχε δουλειά τότε και έβγαζε μεροκάματο.
Το 1976 ήρθα και τον βοήθησα να φτιάξαμε την Νεροτριβή στο πίσω μέρος. Αυτό έγινε με κάτι μεγάλους κορμούς από δικά μας δέντρα που κόψαμε. Το 1981 προστέθηκε και το δεύτερο μάτι (μυλόπετρα). Μέχρι τότε είχε μόνο ένα. Ο πατέρας μου έφτιαξε το δεύτερο. Από το 1976 που γύρισα, παρέμεινα και εγώ στο μύλο. Δούλευε καλά. Είχε μεροκάματο ακόμα και περισσότερο από τη Νεροτριβή. Ερχόντουσαν την άνοιξη γεμάτα τρακτέρ με χοντρόρουχα στη Νεροτριβή απ’ όλη την περιοχή…Σήμερα δεν είναι έτσι. Δεν έχει καλό μεροκάματο».
Ο κυρ Σπύρος, συνταξιούχος πια, θυμάται ότι το 1997 αναστηλώθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού. Η πληροφορία του αυτή υπήρξε ακριβής διότι πράγματι η 8η Εφορεία Νεοτέρων Μνημείων προέβη με δικό της προσωπικό σε αναστήλωση-συντήρηση τον Οκτώβριο του 1997.
Ο ίδιος δούλεψε το νοικιασμένο νερόμυλο από την πρώην κοινότητα για 22,5 χρόνια και υπολογίζοντας εκείνα που βοηθούσε τον πατέρα του, λέει: «Έχω περάσει πάνω από 24 χρόνια μέσα σ’ αυτόν τον μύλο και σήμερα που τον βλέπω έτσι θλίβεται η καρδιά μου. Ας τον νοικιάσει ξανά ο Δήμος για να φάει μια οικογένεια ψωμί και να μην ρημάζει…».
Σημείωση: Περιγραφή νερόμυλου γίνεται και από τον Στράβωνα όπου αναφέρεται ως «υδραλέτης». Βρισκόταν κατά την παράδοση στα Κάβειρα, στο παλάτι του Μιθριδάτη ΣΤ΄ του Ευπάτορα, βασιλιά του Πόντου, όπου το 64 πΧ τον είδαν οι Ρωμαίοι κατακτητές. Ο Βιτρούβιος τον περιγράφει στο έργο του περί αρχιτεκτονικής, ενώ ο Πλίνιος τον αναφέρει ως νέα μηχανή.
Ο αριθμός των νερόμυλων από τους οποίους σώζονται ίχνη ξεπερνά τις 20.000 στην Ελλάδα. Μετά την επανάσταση του 1821 στα όρια του τότε Ελληνικού κράτους βρέθηκαν 6.000 νερόμυλοι, από τους οποίους 5.500 περιήλθαν στο δημόσιο κατά το ήμισυ καταστραμμένοι.
