Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για το νέο νόμο σχετικά με τα ΑΕΙ που μεταξύ άλλων προβλέπει υποχρεωτικά σύστημα ελεγχόμενης πρόσβασης εισόδου-εξόδου στα ΑΕΙ. Εφαρμογή στην είσοδο όλων των εξωτερικών χώρων των ΑΕΙ, και σε περιπτώσεις που δεν είναι αυτό εφικτό, τότε σε όλους τους εσωτερικούς χώρους/κτίρια. Έκδοση κανονισμού ελεγχόμενης πρόσβασης από κάθε ΑΕΙ.
Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, αυτό λαμβάνεται υπόψη κατά την ετήσια τακτική επιχορήγηση του ΑΕΙ. Στον ίδιο νόμο προβλέπεται η ίδρυση ενός νέου σώματος που θα έχει ως αποκλειστικό αντικείμενο τη φύλαξη των πανεπιστημίων. Πρόκειται για την Ομάδα Προστασίας Πανεπιστημιακού Ιδρύματος, η οποία, σε πρώτη φάση, θα τοποθετηθεί σε πέντε ΑΕΙ (ΕΜΠ, ΟΠΑ, ΕΚΠΑ, ΑΠΘ, Πατρών) και θα αποτελείται από 1.000 αστυνομικούς (ειδικοί φρουροί). Οι αστυνομικοί θα φορούν ειδική στολή, θα λάβουν ειδική εκπαίδευση και δεν θα φέρουν πυροβόλα όπλα, παρά μόνο γκλοπς και σπρέι πιπεριού. Ο διαμοιρασμός των αστυνομικών (αντιστοιχούν μεσοσταθμικά 200 ανά βάρδια) θα γίνεται ανάλογα με τις ανάγκες του ιδρύματος και τις περιστάσεις.
Η ΟΠΠΙ θα ασκεί προανακριτικά καθήκοντα, θα λαμβάνει εντολές και λογοδοτεί στην ΕΛ.ΑΣ, ενώ θα είναι σε άμεση συνεργασία με τον Πρύτανη ή αρμόδιο για θέματα προστασίας Αντιπρύτανη. Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, ερωτηθείς σχετικά, τόνισε ότι σε περίπτωση μεγάλης επίθεσης σε πανεπιστήμια κατά την οποία απειλούνται ζωές ή κρίσιμες υποδομές θα υπάρχει η δυνατότητα άμεσης ενίσχυσης με εξωτερικές μονάδες της ΕΛ.ΑΣ.
Ταυτόχρονα, η επερχόμενη ενσωμάτωση της τροποποιημένης Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την παροχή υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων, που προβλέπει διατάξεις οι οποίες σχετίζονται με τον “τρομονόμο” (άρθρο 187Α του ποινικού κώδικα) δημιούργησε μεγάλη αναστάτωση στους καλλιτεχνικούς κύκλους, με τον κλάδο να ανησυχεί πως έτσι ανοίγει ο δρόμος της λογοκρισίας στην τέχνη και του περιορισμού της ελεύθερης έκφρασης στο διαδίκτυο.
Σύμφωνα με την Οδηγία για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων (AVMSD) “οι υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων επικοινωνίας δεν πρέπει να περιλαμβάνουν υποκίνηση βίας ή μίσους που απευθύνεται σε ομάδες ή σε μέλη ομάδας που βασίζονται σε διακρίσεις λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, πολιτικής ή οποιασδήποτε άλλης γνώμης, ιδιότητας μέλους εθνικής μειονότητας, περιουσίας, γέννησης, αναπηρίας, ηλικίας, σεξουαλικού προσανατολισμού ή εθνικότητας σύμφωνα με το Άρθρο 21 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ. Η δημόσια πρόκληση για διάπραξη τρομοκρατικού εγκλήματος απαγορεύεται επίσης”.
Ο Πανελλήνιος Μουσικός Σύλλογος καταδίκασε απερίφραστα το άρθρο 8, αναφέροντας πως πολύ σύντομα ενδέχεται να δούμε ποινές και διώξεις σε καλλιτέχνες για τα έργα τους, με το πρόσχημα υποκίνησης σε βία ή μίσος και φέρνοντας ως παράδειγμα περιπτώσεις ευρωπαίων καλλιτεχνών που καταδικάστηκαν σε φυλάκιση.
Το τελευταίο αυτό εγχείρημα φέρνει στο προσκήνιο το ζήτημα σχετικά με τα όρια της τέχνης. Καταρχήν, όπως επισημαίνει ο Πάσχος Μανδραβέλης στην «Καθημερινή» (που δεν τη λες και αντισυστημική εφημερίδα), «τέχνη με όρια δεν είναι τέχνη. ο καλλιτέχνης πρέπει να σπάει τα κατεστημένα όρια, να δημιουργεί διαρκώς νέες προσεγγίσεις της πραγματικότητας. Αυτός είναι ο ρόλος της και γι’ αυτό είναι χρήσιμη στην κοινωνία.
Βέβαια, τις περισσότερες φορές οι απόπειρες της τέχνης δεν ευδοκιμούν για πολλούς λόγους. Αλλά αυτό δεν το ξέρουμε ποτέ εκ των προτέρων. Τα έργα πρέπει να παρουσιαστούν στο ευρύ κοινό και μέσα από πολύπλοκες διαδικασίες χρίζονται ως έργα υψηλής τέχνης (ή όχι)». Και προσθέτει: «Αλλά ακόμη κα αν υπήρχαν όρια, ποιος θα τα έθετε; Οι Χριστιανοί έχουν τα δικά τους ιερά και όσια. Οι Μουσουλμάνοι τα δικά τους. Οι Ολυμπιακοί θεωρούν τον «θρύλο» θεό. Έτσι, η σάτιρα οποιουδήποτε πράγματος κάποιον θα ενοχλήσει, κάποια «ιερά και όσια» θα προσβάλλει. Χειρότερα: κάποιος θα ζητήσει τη λογοκρισία της στο όνομα κάποιου ανώτερου ιδανικού. Και αν αυτό μπορούσε να γίνει δεκτό θα έπρεπε να εξοστρακιστεί το χιούμορ από την κοινωνία.»
Όλα αυτά, όμως, δεν είναι παρά εκφάνσεις μια γενικευμένης τάσης για περισσότερο αυταρχισμό στην κοινωνία. Βλέπω να διαμορφώνεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο ένα κλίμα σχεδόν παρόμοιο με αυτό της δεκαετίας του 30, όταν την ήπειρό μας την είχε καταπτοήσει η διαβόητη κρίση που είχε ξεκινήσει από τις ΗΠΑ το 1929, με την κατάρρευση του χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης.
Τότε, λοιπόν, η ανεργία, η κατάρρευση των τραπεζών, η έλλειψη ρευστότητας, η αναποτελεσματική πολιτική λιτότητας και ο συγκεντρωτικός χαρακτήρας της οικονομίας που είχε ακολουθηθεί από πολλές χώρες, είχαν ως αποτέλεσμα την επικράτηση της λογικής της βίας, του φανατισμού, της πολωτικής μανίας, της απανθρωπιάς που εν τέλει οδήγησαν στο θρίαμβο του φασισμού και την άνοδο του ναζισμού στη Γερμανία, αλλά και σε άλλες χώρες, με τελικό αποτέλεσμα την έκρηξη του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου.
Το σκηνικό ήταν σε πολλά σημεία όμοιο με το σημερινό, με τη διαφορά ότι σήμερα έχουμε την κεκτημένη (έστω κι αν όχι εμπειρική) γνώση του παρελθόντος, εις τρόπον ώστε να μπορέσουμε να αποφύγουμε τυχόν δυσάρεστες εξελίξεις. Τουλάχιστον αυτό θα περίμενε κανείς…
Τα γράφω αυτά διότι η αντίδραση των ανθρώπων στην κρίση, τη φτωχοποίηση και την απώλεια ακόμα και της ατομικής τους αξιοπρέπειας, φαίνεται να παραμένει από τότε η ίδια. Το φάσμα του φασισμού ξαναβρίσκει γόνιμο και πρόσφορο έδαφος για να δραστηριοποιηθεί εκ νέου. Το κακό είναι ότι στη χώρα μας η κυβέρνηση κάνει τα λάθη που οι Γερμανοί έκαναν εδώ και περίπου 100 χρόνια, με κατάληξη το φρικτότερο και πιο ματωμένο μακελειό του αιώνα που πέρασε, τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο.
Τα κόμματα του Κέντρου, της Δεξιάς και της Αριστεράς στη Γερμανία του μεσοπολέμου, έφεραν μεγάλη ευθύνη διότι αγνόησαν τα πρώτα δείγματα γραφής των ναζί, προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν το φασισμό με μεγαλύτερη στροφή προς τα δεξιά, για να διαπιστώσουν ότι οι φασίστες μπορούσαν να εκφράσουν καλύτερα την αυταρχική λογική. Έτσι, σταδιακά, οι ναζί άρχισαν να κερδίζουν έδαφος, στις τοπικές εκλογές αρχικά, τις περιφερειακές αργότερα και τέλος τις γενικές εκλογές, μέχρι που κέρδισαν την εξουσία και ουσιαστικά ανέστειλαν κάθε δημοκρατική διαδικασία.
Το φάντασμα της «Χρυσής Αυγής» δεν έχει εξαλειφθεί από την ελληνική ατμόσφαιρα. Αλλά φαίνεται ότι δεν έχουμε διδαχθεί τίποτε από όσα συνέβησαν στο παρελθόν.