Βιώνουμε την απόλυτη κυβερνητική αποτυχία, τόσο στη διαχείριση της πανδημίας όσο και στη διαχείριση της οικονομικής κρίσης. Η κατάσταση της πανδημίας παραμένει εξαιρετικά άσχημη. Η κυβέρνηση είχε όλο τον χρόνο να προετοιμάσει το δημόσιο σύστημα υγείας και δεν το έκανε.
Η κυβέρνηση έχασε τον έλεγχο και μας οδήγησε σε μια αναγκαστική παράταση του lockdown και για την περίοδο των γιορτών. Πρόκειται για μια καταστροφική εξέλιξη για μια πολύ μεγάλη μερίδα επαγγελματιών, μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Είναι γνωστό ότι αυτές οι επιχειρήσεις περιμένουν την περίοδο των εορτών, που γίνεται ένα πολύ μεγάλο μέρος του τζίρου τους που φτάνει μέχρι και το 30% του ετήσιου τζίρου τους.
Οι χιλιάδες μικρές και μεσαίες εμπορικές επιχειρήσεις είναι αυτές που θα υποστούν τις συνέπειες του lockdown, ενώ όλες οι μεγάλες αλυσίδες του λιανεμπορίου θα αυξήσουν τον όγκο πωλήσεών τους είτε αποκλειστικά μέσω του ηλεκτρονικού εμπορίου είτε συνδυαστικά με τη μέθοδο του click away. Πρόκειται για αγορά δύο ταχυτήτων.
Μόνο ένα γενναίο πλαίσιο αντισταθμιστικών μέτρων στήριξης της ρευστότητας για τους μικρομεσαίους εμπόρους, που είναι οι μεγάλοι χαμένοι του νέου πλαισίου λειτουργίας της εορταστικής αγοράς, μπορεί να αντιστρέψει την κατάσταση.
Το επιχείρημα ότι άλλες χώρες αναγκάζονται να κλείσουν την οικονομία παραμονές εορτών δεν είναι πειστικό. Οι άλλες χώρες εξισορροπούν το lockdown με σοβαρά μέτρα στήριξης για τους πληττόμενους.
Στη χώρα μας τα μέτρα στήριξης είναι απολύτως ανεπαρκή και αυτό δεν είναι τυχαίο. Η κυβέρνηση δεν θέλει να αποτρέψει την οικονομική καταστροφή. Θέλει να τη χρησιμοποιήσει ως ευκαιρία για ριζικές αναδιαρθρώσεις προς όφελος των ισχυρών της αγοράς. Αυτό αποτυπώνεται και στον προϋπολογισμό του 2021, ο οποίος αποτελεί μνημείο κοινωνικής αναλγησίας και νεοφιλελεύθερων εμμονών. Είναι η ίδια αντίληψη που οδήγησε το 2020 στη βαθιά ύφεση, στην αύξηση της ανεργίας, στη δραστική μείωση μισθών και εισοδημάτων, στην οικονομική ασφυξία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Αποδεικνύεται ότι τα μέτρα της κυβέρνησης όχι μόνο δεν συγκράτησαν αλλά βάθυναν την ύφεση. Το 2020 η χώρα μας θα έχει ύφεση 10,5%, μια από τις βαθύτερες στην Ευρώπη.
Η μέχρι σήμερα καταστροφική διαχείριση της πανδημικής και οικονομικής κρίσης δεν ήταν αποτέλεσμα ανικανότητας, αλλά είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις στρατηγικές επιλογές της κυβέρνησης. Επιλογές που με εμμονή συνεχίζει και για το 2021. Με μειωμένη χρηματοδότηση για εξοπλισμό και υποδομές στο ΕΣΥ, για ενίσχυση εργαζόμενων και μικρομεσαίων επιχειρήσεων που πλήττονται.
Η χώρα είχε μια σειρά από πλεονεκτήματα. Mε τις ευρύτατες δημοσιονομικές ελευθερίες που της δίνει η κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, έχει κάθε δυνατότητα να επιδοτήσει το μισθολογικό κόστος για το διάστημα της κρίσης, αντί να βάλει στον πάγο το εργατικό δίκαιο, να ενισχύσει τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και να τονώσει την οικονομία.
Η κυβέρνησε όμως επέλεξε τη μη στήριξη. Από την αρχή της χρονιάς μέχρι και τον Οκτώβριο η κυβέρνηση δαπάνησε μόλις 6,7 δισ., από τα οποία τα 3,1 δισ. ήταν δάνεια. Δεν στήριξε τους εργαζόμενους, τους άνεργους, τους αγρότες, τους ελεύθερους επαγγελματίες. Δεν προχώρησε σε κανένα ουσιαστικό μέτρο πραγματικής εισοδηματικής στήριξης των πληττόμενων νοικοκυριών. Η συντριπτική πλειονότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων συνθλίβεται ανάμεσα στην έλλειψη ρευστότητας και τη διόγκωση των χρεών.
Η ισοπέδωση της κοινωνίας είναι στρατηγική της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Στο σχέδιο Πισσαρίδη περιγράφεται με σαφήνεια ότι ένα μεγάλο κομμάτι των μικρομεσαίων επιχειρήσεων είναι «ζόμπι» και πρέπει να καούν. Η κυβέρνηση αγνόησε επιδεικτικά τις προτάσεις των επαγγελματικών φορέων και των συνδικαλιστικών οργανώσεων για επιδότηση της εργασίας με αναπλήρωση του μισθού, ενίσχυση του εισοδήματος των νοικοκυριών, απευθείας ενισχύσεις στις επιχειρήσεις.
Χρειάζονται ουσιαστικές πρωτοβουλίες για τη στήριξη της ρευστότητας στις επιχειρήσεις. Σήμερα έχει δημιουργηθεί ένας νέος κύκλος ιδιωτικού χρέους που δημιουργήθηκε μέσα στην κρίση της πανδημίας. Είναι επιτακτική η ανάγκη μείωσης αυτού του χρέους. Αν η κυβέρνηση δεν πάρει σήμερα πρωτοβουλίες, κινδυνεύουν με λουκέτα χιλιάδες επιχειρήσεις σε όλη τη χώρα.
Έξω από την επικοινωνιακή γυάλα της κυβέρνησης, εκατομμύρια εργαζόμενοι βιώνουν τη σκληρή πραγματικότητα. Η κοινωνία βρίσκεται σε απόγνωση με ευθύνη των κυβερνώντων. Εκτός από την πανδημία και την υγειονομική κρίση, έρχεται αντιμέτωπη και με την οικονομική καταστροφή.
Το μέλλον βρίσκεται στη στήριξη του δημόσιου συστήματος υγείας και των δημόσιων αγαθών, στην ενίσχυση του κοινωνικού κράτους, στη στήριξη όσων πλήττονται από την πανδημική κρίση. Αυτά σηματοδοτούν την προοδευτική διέξοδο από τη διπλή κρίση. Και αυτή την προοπτική αρχίζει να τη συμμερίζεται ολοένα και μεγαλύτερο τμήμα της κοινωνίας μας.
*Ο Βασίλης Τσίρκας είναι δικηγόρος, πρώην βουλευτής Άρτας, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία