Μασκοφορεμένα Χριστούγεννα

Τα φετινά Χριστούγεννα θα μείνουν στη μνήμη των ανθρώπων ως τα Χριστούγεννα που ήταν τελείως διαφορετικά από όλα όσα είχε γνωρίσει η ανθρωπότητα ως τώρα.
Ακόμα και τις περιόδους των μεγάλων πολέμων, ακόμα και στις μέρες της Κατοχής ή της απόλυτης σκλαβιάς, της πείνας ή της φτώχειας, τα Χριστούγεννα οι άνθρωποι τα περνούσαν μαζί με τα αγαπημένα τους πρόσωπα, με συγγενείς ή με φίλους, σε κυριλάτα ρεβεγιόν ή σε ταπεινές οικογενειακές συγκεντρώσεις, αλλά, πάντως, όλοι μαζί, με τη δυνατότητα να βλέπουν ο ένας τον άλλο, να ανταλλάσσουν δώρα και ευχές, φιλιά και αγκαλιές με αισιοδοξία την οποία επέτεινε το χαρμόσυνο μήνυμα της έλευσης του Θεανθρώπου.
Αν το Πάσχα είναι ταυτισμένο με την ύπαιθρο, την ψυχική προετοιμασία για την ευφορία της Ανάστασης, τα Χριστούγεννα πάντα στο μυαλό μου ήταν ταυτισμένα με την ευδιάθετη και ελπιδοφόρο αναμονή μιας χαρμόσυνης είδησης, σε συνδυασμό, βέβαια, με όλη την ατμόσφαιρα που δημιουργούσαν τα έθιμα της περιόδου. Μελομακάρονα, κουραμπιέδες, ο κόσμος στην αγορά για τα χριστουγεννιάτικά ψώνια, η αναμονή των δώρων που θα μας έφερναν οι συγγενείς, τα καινούρια ρούχα, τα κάλαντα έκαναν την ψυχή μας (και όταν ήμασταν παιδιά αλλά και τώρα που περάσαμε μισό αιώνα ζωής) να αγαλλιάζει.
Πολύ περισσότερο τα Χριστούγεννα ήταν πάντα συνδεδεμένα στο μυαλό μου με την ανθρώπινη επαφή, με την αλληλεγγύη προς το συνάνθρωπο, με την πρόσωπο με πρόσωπο συναναστροφή. Δεν ξεχνώ τα παιδικά μου χρόνια, όταν από νωρίς ξεχυνόμασταν στις γειτονιές την παραμονή των Χριστουγέννων για τα κάλαντα και οι ένοικοι των σπιτιών όπου πηγαίναμε μας άνοιγαν για να «τα πούμε».
Ήταν μια μοναδική αίσθηση εκείνη, όχι τόσο για το χαρτζιλίκι που συνήθως συνόδευε τα κάλαντα, όσο για το γεγονός ότι μπορούσαμε να πηγαίνουμε σε σπίτια, ακάλεστοι, και οι άνθρωποι να μας ανοίγουν με χαρά και ευγενική διάθεση, να μας ακούνε και να μας εύχονται τα «καλά Χριστούγεννα»! Και ύστερα ήταν η βόλτα στην χριστουγεννιάτικη αγορά. Ποτέ περισσότερο δεν είχες την αίσθηση της επαφής με τον κόσμο, από τη χριστουγεννιάτικη περίοδο στην οδό Σκουφά.
Οι ιδιοκτήτες και οι υπάλληλοι των καταστημάτων ήταν πάντα πρόθυμοι να σε καλοδεχτούν και να σου δείξουν ό,τι καλύτερο διέθεταν. Και, μέσα από τη διαδικασία της επίδειξης, της πώλησης ή της αγοράς, των παζαριών ή της συμφωνίας, υπήρχε και ο διάλογος, η ανταλλαγή ευχών η αίσθηση ότι μπόρεσες να έχεις μια ανθρώπινη επαφή με το συνάνθρωπό σου. Όσο κι αν μπορεί στην εποχή μας να έχουν ξεθωριάσει όλες αυτές οι αισθήσεις και το πνεύμα του καταναλωτισμού να προσπαθεί να κυριαρχήσει, δε νομίζω ότι θα μπορούσε να αφαιρέσει κανείς από τα Χριστούγεννα αυτή τη μαγεία.
Φέτος πολύ φοβάμαι ότι η συγκεκριμένη μαγεία κινδυνεύει. Αν θα έπρεπε να δώσουμε έναν τίτλο στα φετινά Χριστούγεννα, αυτός θα ήταν τα «μα-σκοφορεμένα Χριστούγεννα». Με τη μάσκα (απαραίτητη ως αναγκαίο αμυντικό όπλο ενάντια στον κορωνοϊό) να κρύβει χαμόγελα και εκφράσεις του προσώπου, οι συναντήσεις στο δρόμο δεν έχουν την ίδια εγκαρδιότητα που είχαν άλλοτε (εξάλλου δεν υπάρχουν πια ούτε οι χειραψίες, ούτε οι εναγκαλισμοί).
Η αγορά με τα νέα συστήματα του «πάτα το κουμπί μακριά» (κλικ αγουαίη επί το νεοελληνικότερον) και του άυλου χρήματος (που δε μπόρεσα ποτέ να καταλάβω πώς ακριβώς προστατεύει, ειδικά στα μικρά καταστήματα λιανικής όπως αυτά της πόλης μας, όπου η πιθανότητα συνάθροισης πολλών ατόμων είναι από μηδενική έως ελάχιστη σε αντίθεση με τα τραπεζικά υποκαταστήματα για παράδειγμα), δεν προσφέρει τις ίδιες ευκαιρίες για συναντήσεις και διάλογο, άσε που ο φόβος του κορωνοϊού (που δε λέω ότι δεν πρέπει να υπάρχει ως αίσθηση προφύλαξης από τη νόσο και ως υπεύθυνη στάση ως προς το συνάνθρωπο, αλλά με μέτρο) έχει κυριαρχήσει μέσα από τα δελτία ειδήσεων και τις καθημερινές ενημερώσεις.
Φέτος δεν θα υπάρξουν ούτε κάλαντα, ούτε συναναστροφή των ανθρώπων το πρωί των Χριστουγέννων στην εκκλησία, ούτε χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις, ούτε συναυλίες, ούτε υπαίθριες αγορές για κοινωφελείς σκοπούς (μπαζάαρ επί το νεοελληνικότερον). Τα «μασκοφορεμένα Χριστούγεννα» κινδυνεύουν να μετατραπούν σε βουβά Χριστούγεννα.
Εδώ είναι που θα πρέπει να δείξουμε ότι δεν πτοούμαστε στις δυσκολίες. Δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε στο φόβο ή την απαισιοδοξία να μας αφαιρέσει την ελπίδα και τη χαρά που συνοδεύουν τη Γέννηση του Χριστού. Αν δε μπορούμε να ανοίξουμε την πόρτα μας στα παιδιά που θα έρχονταν να μας πουν τα κάλαντα, ας ανοίξουμε την καρδιά μας στο συνάνθρωπο που έχει ανάγκη. Ας κατεβούμε στην αγορά, έστω και με τα «μακρινά πατήματα» (πώς να αποδοθεί ελληνικά αυτό το κλικ αγουαίη;), έστω και έξω από το μαγαζί, ας πούμε καλημέρα στο συμπολίτη μας καταστηματάρχη ή υπάλληλο, ας ανταλλάξουμε δυο κουβέντες για το καλό των ημερών.
Αν δε μπορούμε να εκκλησιαστούμε όλοι μαζί και να κοινωνήσουμε τα Χριστούγεννα, ας προσευχηθούμε κατά μόνας και ας ευχηθούμε για την προστασία της υγείας όλων μας. Αν δε μπορούμε να συναθροιστούμε σε ρεβεγιόν, συναυλίες και άλλες εκδηλώσεις ας έρθουμε πιο κοντά με την οικογένειά μας, ας διαβάσουμε βιβλία, ας εκμεταλλευτούμε τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών και την καλή διάθεση των διαφόρων συλλόγων και του δήμου να προσφέρουν χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα ψηφιακά.
Η χρονιά κλείνει πιο ελπιδοφόρα αν και βαριά λαβωμένη, με την εμφάνιση του εμβολίου. Ας δείξουμε ότι τα Χριστούγεννα δεν είναι απλά μια γιορτή κατανάλωσης, αλλά μια αναγέννηση της ψυχής μας.