Καλή η τεχνολογία, δεν λέω. Η άμεση επικοινωνία, η τακτοποίηση υποθέσεων χωρίς την αναγκαία μετακίνηση. Ωραία.
Όμως μέχρι εκεί και για τις περιπτώσεις που πράγματι συμβάλει. Διότι …παν μέτρον άριστον. Ας μην το ξεχνάμε κι αυτό μέσα στα πολλά που ξεχνούμε οι άνθρωποι σήμερα. Οι άνθρωποι της ταχύτητας. Δηλαδή εμείς που κινούμαστε γρήγορα, μιλάμε γρήγορα, τρώμε γρήγορα, διαβάζουμε γρήγορα (διαγωνίως ή καθόλου), με αποτέλεσμα πολλές φορές να καταπίνουμε αμάσητα τα πάντα. Και κυρίως εμείς που… ξεχνάμε γρήγορα.
Ωραία η τεχνολογία όταν την χρησιμοποιούμε κι όχι όταν μας χρησιμοποιεί εκείνη ή όταν μετατρέπεται σε εργαλείο απομονωτισμού και ακόμα χειρότερα, εκμετάλλευσης.
Στις ημέρες καραντίνας μπορεί να μας διευκόλυνε – ως ένα βαθμό- όμως την ίδια στιγμή η τηλε-λειτουργία κάθε μορφής δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποτελέσει θέσφατο. Δεν μπορεί να αντικαταστήσει το σχολείο και ό,τι αυτό προσφέρει στον νέο άνθρωπο που έρχεται να συμπληρώσει και να συνεχίσει την ιστορία της κοινωνίας. Για την επάρκεια γνώσεων ας αποφανθούν οι ειδικοί, όμως στον τομέα της κοινωνικοποίησης του ατόμου είναι βέβαιο ότι ο υπολογιστής δεν μπορεί να υποκαταστήσει την φυσική παρουσία του δασκάλου, την διαδραστικότητα της αίθουσας και μια σειρά από αρχές και αξίες που μόνο στην συνάντηση ανθρώπων διδάσκονται.
Ας έρθουμε τώρα στην… τηλεργασία. Προσωπικά νομίζω ότι στερεί την ενεργητικότητα και την κοινωνικότητα που κάθε άνθρωπος έχει ανάγκη. Την αξία αυτή αντιλήφθηκαν πολλοί το περασμένο δίμηνο. Η διεκπεραίωση μέσω του υπολογιστή μπορεί να επιτυγχάνεται, ως ένα μεγάλο βαθμό (υπάρχουν και εξαιρέσεις), όμως η αξία που προσλαμβάνει η κάθε μέρα της ζωής μας στον κόσμο, εξέλιπεν. Αξία που προσδίδει η καθημερινή φροντίδα του εαυτού μας, η καλημέρα στον γείτονα, το χαμόγελο του συναδέλφου στα δύσκολα, ο καφές από το χαμένο στοίχημα, το γλυκό για το παιδί που γιόρταζε, ο παππούς που ήρθε να εξυπηρετηθεί και είχαμε καιρό να τον δούμε. «Α, καλά είναι», σκεφτήκαμε με αληθινή χαρά.
Κάποιοι, ευτυχώς, καταστάλαξαν μέσα τους με την ευκαιρία της καραντίνας. Με χαρά άκουσα φίλους, γνωστούς- και όχι μόνο- να παραδέχονται πως η ζωή μας στον κόσμο ετούτο δεν μπορεί να είναι ρόμπα, παντόφλα, οθόνη… «Δεν μπορώ να δουλέψω αν δεν φορέσω τα παπούτσια μου», μου είπε εν μέσω απόλυτης καραντίνας η κ. Δέσποινα, υπάλληλος υπόδειγμα και με …περγαμηνές. Ανήκοντας, ωστόσο, σε ευπαθή ομάδα, χρειάστηκε να εργάζεται από το σπίτι. Η κ. Δέσποινα μου είπε για τις γήινες συνήθειές της, όταν της είπα ότι βρίσκομαι στο γραφείο γιατί αισθάνομαι πιο αποδοτική στον χώρο της εφημερίδας, ακόμη κι αν στη διαδρομή με έπιανε μελαγχολία. Εκείνες τις πρώτες ημέρες δεν συναντούσες ψυχή ζώσα… Και οι γάτες είχαν κρυφτεί!
Έχω μυριάδες ακόμα αντίστοιχες προσλαμβάνουσες (δεν θα επεκταθώ) που καταδεικνύουν ότι η τηλεργασία είναι «επικίνδυνη» για την υγεία και την κοινωνία. Παράλληλα, όμως, μαθαίνω πως είναι επικίνδυνη εξίσου για την ίδια την εργασία και τελικά για την οικογένεια. Διότι η τηλεργασία άνοιξε μια κερκόπορτα που οδηγεί σε δύσκολες ατραπούς.
Πολλές εταιρείες, ένεκα κορωνοϊού, βρήκαν το μέτρο καλό για εργασία άνευ ωραρίου. Από το πρωί έως το βράδυ εργαζόμενοι βρίσκονται πότε καθηλωμένοι μπροστά στην οθόνη και πότε με την εφαρμογή διαρκώς ανοιχτή στο «έξυπνο τηλέφωνο» για να δέχονται εντολές και να εκτελούν εργασίες. Ασφαλώς η πέραν του οχταώρου εργασία είναι απλήρωτη και η περικοπή μισθού από την μη μετακίνηση, επίσης συζητήσιμη…
«Συγνώμη για τη φασαρία», μου είπε εργαζόμενη πολύ αργά το απόγευμα σε επικοινωνία με τα γραφεία για διεκπεραίωση εργασίας της εταιρείας της. Κατάλαβα ότι εργάζονταν από το σπίτι, ενώ κάποιος μπόμπιρας… την διεκδικούσε. Ένιωσα αμήχανα… «Είναι ευτυχία και μόνο οι φωνούλες του που ακούω από το τηλέφωνο, μην απολογείστε καθόλου σας παρακαλώ», είπα. Για πόσο, αναρωτήθηκα, κλείνοντας το τηλέφωνο. Εντάξει τα περί προστασίας από τον κορωνοϊό, αλλά για πόσο διάστημα ένας άνθρωπος μπορεί να κρατά ταυτοχρόνως στον αέρα ως ταχυδακτυλουργός δυο, τρεις πέντε, αναμμένες δάδες;
Ασφαλώς για την οικονομία των λίγων η τηλεργασία, τηλεκπαίδευση, τηλεδιασκέδαση, τηλεπικοινωνία, τηλεδιάσκεψη, τηλεαγορά, το τηλεκαζίνο (που πολύ διαφημίζεται τελευταία κι αποτελεί από μόνο του ξεχωριστό και πάντως σοβαρό ζήτημα), είναι η λύση. Γιατί η τεχνολογία είναι ωραία και στο βαθμό που προσφέρει ολοήμερη εργασία με μισό μισθό και μισή ζωή, ακόμη καλύτερη! Αν και εφόσον θα χρειαζόμαστε λιγότερα σχολεία, λιγότερους δασκάλους και άρα λιγότερα έξοδα… γίνεται και άριστη!
Όταν η εκπαίδευση καλείται να ανοίξει τις πόρτες ακόμη και των σχολικών αιθουσών για να γνωρίσουν οι μαθητές το πραγματικό τους σπίτι που είναι η φύση, η οικονομία υπαγορεύει άλλες λύσεις: Η μητέρα με την ρόμπα ολημερίς σε τηλεργασία με τον υπολογιστή πίσω από την φρουτόκρεμα, την κουτάλα στο ένα χέρι και το «smart Phone» στο άλλο, παρακολουθώντας την εφαρμογή της εταιρείας… Ο πατέρας (μπιτζαμάτος κι αυτός) στο άλλο δωμάτιο τηλεργαζόμενος και το πρωτάκι τους σε τηλεκπαίδευση στο παιδικό, γιατί βλέπει τους συμμαθητές του και τον δάσκαλο και από την σχολική κάμερα «on time» (αυτοστιγμής) στην οθόνη. Το μωρό τους κάποια στιγμή θα φάει αλλά είναι άγνωστο σε τι ηλικία θα καταφέρει να μιλήσει… Εκτός αν με ειδικό πρόγραμμα η τεχνολογία δώσει και σ’ αυτό τη λύση (και το μάθει να μιλάει σαν ρομπότ).
Ωραία η τεχνολογία, τελικά. Αν εφαρμοστεί στον απόλυτο βαθμό μπορεί να καταφέρει θαύματα! Μπορεί να γυρίσει τον χρόνο τόσο πίσω ώστε να επιστρέψει ο άνθρωπος στην περίοδο των σπηλαίων! Να αρκείται στα λίγα, να εργάζεται ως μηχανή (ποιο οχτάωρο καλέ, εδώ πάμε …μπροστά), να παραμένει στη σπηλιά του-πλην ωραρίου που θα βγαίνει για …κυνήγι- συγνώμη λάθος «ανεφοδιασμό στο σουπερ μαρκετ» ήθελα να πω- και προοδευτικά να… γρυλίσει κιόλας. Αργότερα αυτό, όταν προοδεύοντας πολύ, ξεχάσει πως είναι η πραγματική επικοινωνία στη συνάντηση με άλλους ανθρώπους που τον οδήγησαν στην οργανωμένη κοινωνία. Μόνο που στη συνάντηση αυτή το είδος στήριξε την γλώσσα, όπερ την εξέλιξη και την επιβίωσή του…
ΥΓ: Ωραία η τεχνολογία, λοιπόν, όταν την χρησιμοποιεί ο άνθρωπος, όχι όταν χρησιμοποιείται για να τον… καταπιεί.
