Πυκνός ιστορικός χρόνος

Ο καταιγιστικός ρυθμός εξέλιξης των γεγονότων μας εμποδίζει να κατανοήσουμε και να ξεχωρίσουμε εκείνα που διακρίνονται για τον πολύσημο, καθοριστικό και μοναδικό τους χαρακτήρα. Παράλληλα, το ότι η εποχή μας δεν διαθέτει μεγάλα αποθέματα κριτικής σκέψης, μας καθιστά ανήμπορους πολλές φορές να αξιολογήσουμε, να ιεραρχήσουμε, να παραδεχθούμε και να προφυλαχθούμε από μεροληψίες και αδικίες.
Αυτή την περίοδο η ιστορία μας δοκιμάστηκε από τα γεγονότα του Έβρου. Εκεί αναμετρήθηκε η ικανότητα της ηγεσίας μας και η αποτελεσματικότητα του ελληνικού κράτους με τα γεγονότα αυτά, που, στην αρχή τους τουλάχιστον, έλαβαν χώρα μέσα σε συνθήκες «ομίχλης» και αντικρουόμενων ερμηνειών και θέσεων: ανθρωπιστική κρίση ή απόπειρα εισβολής;
Δύσκολες εκτιμήσεις, δύσκολες απαντήσεις, κι ακόμη πιο δύσκολες αποφάσεις όχι εκ των υστέρων, όπως καλούμαστε να σχολιάσουμε εμείς σήμερα – αν δεν έχουν περάσει ήδη στο πίσω μέρος του μυαλού μας, αλλά εκείνες τις καυτές ώρες όπου διαπλέκονται του κόσμου οι παράγοντες, οι ερμηνείες, οι σκοπιμότητες, τα συναισθήματα και οι αξίες.
Αυτός, μάλλον, είναι και ο κυριότερος λόγος που οι ηγέτες σ’ αυτές τις περιπτώσεις ακολουθούν την τακτική της αναβλητικότητας για να κερδίσουν χρόνο και να διαμορφώσουν όσο το δυνατόν καλύτερες πολιτικές πρακτικές. Μόνο που ο χρόνος δεν είναι πάντα ο καλύτερος σύμμαχος, όπως μας δίδαξε πολλές φορές το παρελθόν, γιατί διαμορφώνει αρνητικά τετελεσμένα. Σε αντίθεση, λοιπόν, με το παρελθόν, η ελληνική ηγεσία αυτή τη φορά κινήθηκε με ταχύτητα, αλλά και με γνώση και διαίσθηση της πραγματικότητας. Είναι προφανές πως, αν δεν ανταποκρινόταν με αυτά τα χαρακτηριστικά ο μηχανισμός ασφάλειας στον Έβρο στη συγκεκριμένη περίπτωση, τότε θα είχαμε άλλο ένα «ρήγμα» στα ελληνοτουρκικά σύνορα με αρνητικές συνέπειες στην ήδη βεβαρημένη εθνική μας αυτοπεποίθηση.
Ζούμε σε μια ιδιαίτερα επικίνδυνη ιστορική περίοδο. Το κάθε συμβάν, όσο μεμονωμένο κι αν φαίνεται, στην πραγματικότητα συνδέεται με το παγκόσμιο ασταθές, εκρηκτικό και απρόβλεπτο περιβάλλον. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο είναι καλό, ούτε τις αξίες μας να χάνουμε αλλά ούτε και το ρεαλισμό μας, πολύ περισσότερο δε τη λογική μας.
«Τα μέτρα για τον κορονοιό είναι πείραμα κοινωνικού ελέγχου πλανητικών διαστάσεων, δομημένο πάνω στο φόβο για υπαρκτούς και ανύπαρκτους λόγους» σχολίασε κάποιος επώνυμος – δυστυχώς – στο διαδίκτυο. Ενώ κάποιοι άλλοι θεωρούν πως έχουν μεγαλύτερο καθήκον να σχολιάζουν επί μέρες τον «ύποπτο» αυθορμητισμό της Άλκηστης Πρωτοψάλτη παρά τα ανεξιχνίαστα γεγονότα της Marfin.
Επανέρχομαι: Εάν «έσπαγε» ο φράχτης στον Έβ-ρο, ταυτόχρονα με την επέλαση της πανδημίας του κορονοιού – στην περίπτωση που δεν υπήρχε η πρόνοια για έγκαιρη λήψη μέτρων – θα διαμορφωνόταν ένα εφιαλτικό σενάριο το οποίο μπορεί ευτυχώς να αποφεύχθηκε λόγω της ποιότητας της ηγεσίας και της υπευθυνότητας της ελληνικής κοινωνίας, αλλά καλό είναι να αποτελεί παράμετρο στις κρίσεις μας και στις αποφάνσεις μας. Το λέω αυτό γιατί δεν έχουμε φτάσει ακόμη στο επιθυμητό επίπεδο να έχουμε το θάρρος να ομολογούμε δημοσίως κάποιες σημαντικές αλήθειες, εξ αιτίας του φόβου μήπως κάποιοι μας χαρακτηρίσουν δεξιούς, αριστερούς ή ακροδεξιούς, ανάλογα με την περίπτωση.
Επίσης, επηρεασμένοι από τα θέματα που προβάλλουν τα κεντρικά ΜΜΕ και τα θέματα που παίζουν στο διαδίκτυο, αδυνατούμε να ξεχωρίσουμε τα ουσιώδη από τα επουσιώδη και τα πρωτεύοντα από τα δευτερεύοντα με γνώμονα πάντα τη συνθετότητά τους και, κυρίως, πως η πατρίδα μας προσπαθεί να ξεπεράσει μια δεκαετή πολύπλευρη κρίση, με την Τουρκία να βρυχάται απέναντί μας δείχνοντας εμπράκτως εδώ και χρόνια τα επεκτατικά της σχέδια.