Και πίσω έρχεται ο άνεμος/ πίσω τους έρχεται ο μεγάλος άνεμος/ πίσω τους έρχεται ο μεγάλος άνεμος βουίζοντας/ ειρήνη/ ειρήνη. Τάσος Λειβαδίτης, Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου
Ο κορονοϊός είναι η πρώτη τρομακτική δοκιμασία που περνά ο 21ος αιώνας. Ολόκληρος ο πλανήτης έχει τεθεί σε κατάσταση πολιορκίας. Με τον ενδόμυχο φόβο πως ίσως έτσι θα κυλήσει στο εξής η ζωή του.
Κυκλωμένος από έναν αόρατο εχθρό, που μετακινείται με ηλεκτρονικές ταχύτητες από χώρα σε χώρα και κουρελιάζει σύνορα, συμμαχίες, αμυντικά συστήματα, πολεμικές βιομηχανίες, στρατόπεδα, οπλοστάσια και ό,τι γνωρίζαμε ως τώρα σχετικά με τους συμβατικούς πολέμους, ο σύγχρονος κόσμος στενάζει μένοντας εμβρόντητος και ανίκανος σπίτι, με μόνη του επιλογή να παίρνει μαθήματα για το πώς θα πειθαρχεί απόλυτα στις αυστηρές εντολές και στα επώδυνα μέτρα που εξαγγέλλονται σωρηδόν και πώς θα περιμένει στωικά και την ολική ακόμη εξολόθρευση του ανθρώπινου γένους. Πρόκειται για έναν ιδιότυπο σαρωτικό παγκόσμιο πόλεμο, που διεξάγεται χωρίς στρατούς και μέτωπα, αλλά με έναν αντίπαλο που χτυπά στα τυφλά μόνος εναντίον όλων.
Μοιάζει μ’ ένα εφιαλτικό όνειρο. Με μια σουρεαλιστική εκδοχή ενός κόσμου που δεν ξέρει πού πατά και πού πηγαίνει. Ή μ’ ένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας, όπως τα φιλμ που άρχισαν να παίζουν στις οθόνες από το τέλος κιόλας του β΄ παγκόσμιου πολέμου, λες κι ήθελαν να μας προετοιμάσουν για το καινούργιο είδος που θα ξεσπούσε μια μέρα χωρίς να το περιμένουμε. Μόνο που οι ταινίες εκείνες, ανεξάρτητα από το αν έκλειναν με ένα happy end, έφερναν, ούτως ή άλλως, στο τέλος την κάθαρση: ευτυχώς αυτά συμβαίνουν μόνο στην τέχνη και στα παραμύθια, αλλά δε γίνονται στη ζωή. Τώρα πλέον φοβόμαστε, αν δεν είμαστε βέβαιοι, πως συμβαίνουν και στη ζωή!
Μόνο που ελπίζουμε όλοι πως, όταν μια μέρα τελειώσει ο πόλεμος αυτός, θα επικρατήσει η νηφαλιότητα παγκοσμίως και οι αρμόδιες ηγεσίες της πολιτικής και της επιστήμης θα αναζητήσουν και θα καταγράψουν υπεύθυνα τα γιατί και τα πώς. Αλλά εκείνο που θα έχει βγει πλέον στην επιφάνεια αυτής της φουρτούνας και θα πρέπει να ταρακουνήσει συνειδήσεις και ηθικές, είναι η απλή όσο και σύνθετη έννοια του ατόμου. Και η τεράστια σημασία της κοινωνικότητας του ανθρώπου.
Τούτες τις μέρες διαχέεται προς κάθε κατεύθυνση η απλή αλήθεια πως κανείς δεν ανήκει στον εαυτό του. Ή δεν ανήκει όσο νόμιζε κι όσο θα ήθελε να ανήκει σ’ αυτόν.
Κανείς δεν μπορεί να κάνει ό,τι θέλει μέσα σε μια κοινωνία που η βούληση και η ελευθερία του ενός δεν είναι παρά μέρος της βούλησης και της ελευθερίας των άλλων, καθώς η ύπαρξη συνολικά του ενός δεν είναι παρά μέρος της ύπαρξης των άλλων. Γιατί μια δική του απερισκεψία, μια δική του αμέλεια δε βλάπτει τον εαυτό του μονάχα, μα βλάπτει τους διπλανούς του, και τους μακρινούς του ακόμα, βλάπτει ομάδες ολόκληρες και άτομα που ενδεχομένως να μην τα γνωρίζει και καμιά σχέση να μην έχει μαζί τους.
Είναι το μάθημα εκείνο που η τεχνοκρατία της εκπαίδευσης συχνά το παρεμπόδιζε και το παραμέριζε μέσα στους κουρνιαχτούς της μάχης που έδιναν στα τυφλά δάσκαλοι και μαθητές προκειμένου να κερδίσουν αυτό που λαχταρούσε η ψυχή τους: μια θέση στον λαμπρό και ξάστερο, τάχα, ήλιο των πανεπιστημίων, πιστεύοντας πως ήταν αυτό που θα τους ανέβαζε και θα τους καταξίωνε ως άτομα. Τι κι αν εκατομμύρια γράφτηκαν τόμοι για την ανεκτίμητη αξία του ανθρώπου• τι κι αν υπέροχοι δοθήκανε αγώνες για την απελευθέρωσή του από τους αριθμούς και τους ποικίλους καταναγκασμούς τους• τι κι αν μυστικοί ψίθυροι επαναλάμβαναν γύρω μας πως χωρίς τον άνθρωπο είναι όλα ένα τίποτα!
Μέσα σ’ αυτή την εικοσαετία του νέου αιώνα αντικρίσαμε πολλές φορές το ακραίο κακό να προχωρά δρασκελώντας τα σύνορα και να συγκλονίζει την ανθρωπότητα σ’ όλα τα μήκη της και τα πλάτη της. Δίδυμοι πύργοι, φονταμενταλισμός και τζιχαντισμός, ματωμένη Ανατολή, κυνηγημένη Αφρική, επιδημίες, σεισμοί, πυρκαγιές, γρίπη των χοίρων, τσουνάμι… Ένα τσουνάμι απρόβλεπτων μεταβολών βρίσκεται κάθε στιγμή προ των πυλών μας. Όσοι παίζουν με τους αριθμούς και τα κέρδη δε συνετίστηκαν, δυστυχώς, τόσα χρόνια. Και συνέχισαν απερίσκεπτοι και αμετανόητοι το ίδιο παιχνίδι, θεωρώντας πως οι κάνες του κακού είναι στραμμένες προς την άλλη κατεύθυνση.
Εντέλει δεν είναι. Υπάρχει, ωστόσο, ακόμα η ελπίδα. Η ελπίδα του ανθρώπου πάνω από κέρδη και αριθμούς. Όταν ο άνθρωπος γίνει το κέντρο του κόσμου, κανένας ίσως κορονοϊός και καμιά επιδημία δε θα μπορέσει να τον προσβάλει. Τον κόσμο!