Εχουν περάσει δέκα χρόνια από την 24η Μαρτίου 2007, όταν οι πολίτες της Άρτας πήραν την υπόθεση του Κάστρου και του Ξενία στα χέρια τους. Κι έδωσαν μάχες με όλα τα στοιχειά για να φύγουν οι αλυσίδες από την πύλη του Κάστρου και να ξαναγίνει ο ειδυλλιακός χώρος του μαζί με το Ξενία σημείο αναφοράς της τοπικής κοινωνίας.

Φωτο: Δημήτρης Ντάλας

Μέσα σ’ αυτά τα δέκα χρόνια σημειώθηκαν σημαντικές ως και συγκλονιστικές αλλαγές στον οικονομικό, πολιτικό και αυτοδιοικητικό χάρτη της χώρας μας. Μπήκαμε στον αστερισμό των μνημονίων και των ποικίλων εξαρτήσεων. Βάλαμε τους ξένους ν’ αποφασίζουν για μας. Παλαιά πολιτικά πρόσωπα έπιασαν τις άκρες και μπήκαν στο περιθώριο. Νέα πολιτικά πρόσωπα αναδύθηκαν και κατέλαβαν τα έδρανα της βουλής ανεβαίνοντας στο τιμόνι της εθνικής σχεδίας. Κυβερνήσεις ήρθαν, κυβερνήσεις έφυγαν, κυβερνήσεις διαφόρων ειδών και ιδεολογικών προελεύσεων αξιολόγησαν το παρελθόν και διαχειρίστηκαν το μέλλον της χώρας.

Περάσαμε από τον «Καποδίστρια» στον «Καλλικράτη». Μειώθηκαν οι δήμοι, αλλά μεγάλωσαν τα όριά τους. Τρεις δήμαρχοι Αρταίων, Παναγιώτης Οικονομίδης, Γιάννης Παπαλέξης και Χρήστος Τσιρογιάννης, μαζί με εκατοντάδες δημοτικών συμβούλων και συνεργατών τους, ανέλαβαν μέσα σ’ αυτή τη δεκαετία, μεταξύ των άλλων, να λύσουν και το θέμα του Κάστρου και του Ξενία. Συσκέψεις επί συσκέψεων, συνεδριάσεις, συζητήσεις, συγκεντρώσεις, άρθρα, υπομνήματα, ανακοινώσεις, διαμαρτυρίες… Μια έντονη κινητικότητα φορέων και πολιτών διατηρούσε το θέμα στην επικαιρότητα και αναζητούσε την οριστική του διευθέτηση.
Κάτω από την πίεση των πολιτών, το Ξενία παραχωρήθηκε, τον Ιούλιο του 2011, δια στόματος του τότε πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου και, λίγο αργότερα, δια νόμου της ελληνικής βουλής, κατά χρήση στο δήμο Αρταίων. Η κεντρική εξουσία έβγαλε το αγκάθι απ’ το δικό της σώμα και το έμπηξε στο σώμα της αυτοδιοίκησης. Ήρθε, λοιπόν, η δική της ώρα. Που τη βρήκε, ωστόσο, διστακτική και αμήχανη. Γιατί φάνηκε τότε πως το θέμα δεν είναι να σου χαρίζουν ένα αγαθό. Το θέμα είναι τι θα το κάνεις μετά. Πώς θα το συντηρήσεις και πώς θα του δώσεις ζωή. Και στην περίπτωση του Ξενία, πώς θα του δώσεις το φιλί της ζωής.
Ιούνιος 2017. Δέκα χρόνια μετά. Δεν είναι δυνατόν! θα αναφωνήσει σίγουρα ο ανυποψίαστος επισκέπτης όταν θα βρεθεί αντιμέτωπος με το φάντασμα αυτό του λεηλατημένου και ρημαγμένου Ξενία. Ντροπή μας και ξανά ντροπή μας! θα ψιθυρίζει με πόνο και οργή μπαίνοντας στο εσωτερικό του και κουνώντας με απόγνωση το κεφάλι του μπροστά στην απερίγραπτη βαρβαρότητα που θα συναντήσει στους διαδρόμους, στα δωμάτια, στους βοηθητικούς χώρους, παντού. Τζάμια, σκουπίδια, λάστιχα, καλώδια, σοβάδες… Δε στέκεται όρθιο τίποτε!
Πολλοί, ευκαιρίας δοθείσης, έχουν λόγο για το τι είναι και τι πρέπει να γίνει το κτίριο αυτό, που ήταν κάποτε θησαυρός για την πόλη μας και κατάντησε τώρα το αίσχος της και το ράκος της. Την ευθύνη για την απόλυτη μοναξιά του και τους σωρούς ερειπίων ποιος, εντέλει, την είχε, ποιος την έχει και ποιος θα την αναλάβει; Ο δήμος Αρταίων; Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας; Η Αρχαιολογική Υπηρεσία Άρτας; Τα δεκαεφτά μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβου-λίου; Μήπως θα ήταν καλό να κληθούν όλοι αυτοί οι αρμόδιοι κάποιο πρωί στο Ξενία και, εν μέσω σπασμένων γυαλιών, σωρών σκόνης και σκουπιδιών, να κάνουν μια μικρή σύσκεψη ψάχνοντας να βρουν τι συμβαίνει και τι μέλλει γενέσθαι;
Ας γίνουμε υπερβολικοί, μπορεί και να κάνει καλό: η εικόνα του Ξενία δεν είναι τίποτε άλλο παρά η θλιβερή εικόνα της Ελλάδας όπως την καταντήσαμε όλα αυτά τα χρόνια. Και, δυστυχώς για μας, το Ξενία είναι η εικόνα της τοπικής κοινωνίας και εκείνων των πολιτικών πρόσωπων και δυνάμεων, όλων των αποχρώσεων, που είπαν πολλά, μα δεν είχαν τη θέληση και τη δύναμη, δεν είχαν τη λεβεντιά και φιλοδοξία να κάνουν κάτι απ’ τα λόγια τους πράξη και να συνδέσουν, έτσι, το όνομά τους με το ξαναζωντάνεμα του ομορφότερου πνεύμονα ιστορικής αναπόλησης, νοσταλγίας και στοχασμού που διαθέτει ο μικρός αυτός τόπος μας.
Να σιωπήσουμε; Η σιωπή είναι συνενοχή. Να κλείσουμε τα μάτια; Οι εθελότυφλοι βάζουν την υπογραφή τους στον γενικό μαρασμό και στη μακαριότητα της εσωστρέφειας. Θα αντιδράσουμε και θα αναλάβουμε τις ευθύνες μας. Όσες μας αναλογούν. «Ο καθείς και τα όπλα του».

Ανοιχτό ξενοδοχείο…
Όλα είναι από παντού ανοιχτά. Και μπάζουν αφόρητα. Όποιος θέλει μπαίνει ανενόχλητα. Και κάνει ό,τι θέλει ανενόχλητα. Κάποιοι μάλιστα τα κατάφεραν κι έστρωσαν σεντόνια να κοιμηθούν… Κι άφησαν για ανάμνηση και τα αποτυπώματά τους… Για να καμαρώσουμε τη φαντασία τους και την πρωτοτυπία τους! Τόσο σάλος στο κεφάλι τους; Πώς διάολο χωρά;

Μεταβολή…
Δηλαδή, αν επισκεφτούν το Κάστρο τίποτε μαθητές, τίποτε αθλητικοί και πολιτιστικοί σύλλογοι, αλλά και απλοί πολίτες, μέχρι πού μπορούν να περπατήσουν; Στο εσωτερικό του βέβαια είναι αδύνατο. Λόγω των ξερών χόρτων αλλά και των φιδιών που κυκλοφορούν παντού. Αλλά και μέχρι το Ξενία να φτάσουν, θα κάνουν αμέσως μεταβολή και θα φύγουν με οργή. Θα τους πιαστεί των ανθρώπων η ψυχή!

Κούκλα και… πανούκλα
Απέξω κούκλα (φωτο πάνω) η φάτσα για τις ανάγκες του Χριστουγεννιάτικου χωριού. Αν και αρκετά κιτς στα χρώματα και στα μπαλώματα. Κι από μέσα πανούκλα (φωτο κάτω). Μήπως αυτοί που είχαν την ευθύνη να διαμορφώσουν τον εξωτερικό χρόνο, θα έπρεπε να αναλάβουν και την ευθύνη όχι, ασφαλώς, να διαμορφώσουν και τον εσωτερικό χώρο, αλλά τουλάχιστον να τον προστατέψουν;

Πώς το επιτρέπετε;
Και μετά τη λήξη του Χριστουγεννιάτικου χωριού τι; Μπάζα, χαρτόνια και αποθήκευση υλικών για την επόμενη χρονιά. Κι αναρωτιέσαι: είμαστε καλά εδώ πέρα; δεν έμεινε ίχνος σεβασμού απέναντι στα μνημεία, τα μουσεία και την παράδοσή μας;
Κυρία Παπαδοπούλου, εσείς τι έχετε να πείτε για το οικτρό αυτό θέαμα μέσα στον αρχαιολογικό χώρο; Ή το ενδιαφέρον σας περιορίζεται στο να μην μπει εκεί μέσα η ιδιωτική πρωτοβουλία και ξαναγίνει το Ξενία ξενοδοχείο; Ή μήπως σκοπίμως επιτρέπετε αυτή τη μιζέρια για να το κατεδαφίσετε όταν θα έχουν απομείνει μόνο οι κολόνες;

Κλειστό ή ανοιχτό τελικά;
Το ερώτημα περιμένει απάντηση: είναι τελικά ανοιχτό ή κλειστό το Κάστρο; Με τα ξερά χόρτα επικίνδυνα σε όλη την έκταση, πλην φυσικά της εισόδου, και με τους διαδρόμους πάνω στο τείχος αδιαπέραστους, αλλά και με την αδυναμία των ανθρώπων που έχουν προσληφθεί ως φύλακες να δώσουν την παραμικρή πληροφορία, τι νόημα έχει να το επισκεφτεί κανείς;
Μάλλον θα φύγει πανικόβλητος και απογοητευμένος. Και δε θα τα βάλει ούτε με την Αρχαιολογική Υπηρεσία ούτε με τη δημοτικά αρχή. Με την κοινωνία της Άρτας θα τα βάλει. Γι’ αυτό ας βάλει άμεσα ένα μηχάνημα ο δήμος να καθαρίσει και να δώσει μια μικρή ανάσα στο αδικημένο και παραμελημένο Κάστρο.

Ποιος θα δώσει λόγο;
Ξενία Άρτας: ένας άταφος νεκρός! Δύο πράγματα πρέπει να γίνουν άμεσα. Πρώτον να γίνει μια συγκέντρωση διαμαρτυρίας των πολιτών μπροστά στο Ξενία.
Και δεύτερο να γίνει εκεί μια σύναξη των τοπικών αρχόντων. Για να έχουν ιδία αντίληψη και να λάβουν επιτόπου τις αποφάσεις τους. Ή το φτιάχνουν ή το γκρεμίζουν. Η κατάσταση αυτή δεν πάει άλλο. Και μετά το λόγο ας έχει η δικαιοσύνη. Γιατί αφέθηκε αφύλακτο και λεηλατήθηκε σε τέτοιο εξωφρενικό βαθμό; Θα λογοδοτήσει κανείς γι’ αυτό το φοβερό έγκλημα κατά της δημόσιας περιουσίας;

Μετά τον Αϊ Βασίλη τι;
Είπαμε εντάξει, να παίξει εδώ το Χριστουγεννιάτικο χωριό του Αϊ Βασίλη, όπως το σκέφτηκε και το ’κανε πράξη ο νυν δήμαρχος. Και το επικροτήσαμε. Με την πεποίθηση και την… αφέλεια πως, έστω κι έτσι, χιλιάδες Αρτινοί και επισκέπτες της πόλης μας, θα έχουν την ευκαιρία να περιπλανηθούν στον όμορφο αυτό χώρο και να του δώσουν κάτι απ’ τη δική τους ζωντάνια. Όμως! Φοβούμαστε πως όλο αυτό το πανηγύρι στήθηκε για το θεαθήναι. Ο κόσμος καλά πέρασε. Αλλά το Κάστρο και το Ξενία ξανάπεσαν, όταν έσβησαν τα γιορτινά φώτα, στο σκοτάδι της αδιαφορίας και στη μανία της άλωσής τους. Γιατί όλο αυτό το κατάντημα κι αυτές οι βιαιότητες σημειώθηκαν, δυστυχώς, το τελευταίο διάστημα, στα δύο δηλαδή αυτά χρόνια που στήθηκε εκεί το χωριό του Αϊ Βασίλη.

Ένα σακί… μπάζα
Αυτό το σακί με τα μπάζα ποιος ξέρει από πότε βρίσκεται παρατημένο εκεί. Δεν το βλέπουν οι φύλακες; Δεν το ’χει πάρει το μάτι κανενός απ’ τους αρμόδιους; Δεν έχει μπει στο χώρο του Κάστρου κανένας αντιδήμαρχος, δημοτικός σύμβουλος, δημοτικός υπάλληλος, υπάλληλος της Αρχαιολογίας; Οι υπηρεσίες καθαριότητας του δήμου τόσο δύσκολο είναι να κάνουν καμιά γύρα προς τα εκεί και να μαζέψουν αυτή τη βρομιά;